Hóa Châu - Nơi dấu xưa thành cổ! Vùng đất có lịch sử hơn 700 năm hình thành và phát triển, bắt đầu từ khi Huyền Trân Công Chúa “nước non ngàn dặm ra đi”, sau một cuộc hôn nhân có một không hai với một sính lễ hết sức độc đáo của một giai đoạn lịch sử hết sức đặc biệt để đổi lấy 2 châu Ô, Lý; Hóa Châu được xem là nơi đầu sóng ngọn gió đất phương Nam của Tổ quốc vào cái thời điểm ấy – năm 1306… Với mình Hóa Châu có lẽ nợ nhiều hơn duyên! Trong quãng thời gian dài công tác trong ngành vh thì Hóa Châu là mảnh đất nhiều lần đặt chân đến nhưng để hiểu, biết rõ về vùng đất này thì không dễ chút nào. Thành Hóa Châu đã gắn liền với bao tên tuổi của các anh hùng, tướng lĩnh, thi nhân. Lịch sử sẽ còn mãi nhắc mãi về hai cha con Đặng Tất-Đặng Dung đều đã từng làm quan ở Hóa Châu, từng quyết tử ở cửa thành này và để lại cho hậu thế những vần thơ khí khái: Quốc thù vị báo đầu tiên bạch - Kỷ độ long tuyền đới nguyệt ma (Thù nước chưa xong đầu đã bạc - Gươm mài bóng nguyệt đã bao lần), nhưng ít ai biết vua Lê Thánh Tông đã cầm quân giải vây cho thành Hóa Châu vào năm 1470 và vua Trần Trùng Quang với niên hiệu Trùng Quang Đế cũng từng đến nơi này… Danh tướng Trương Hán Siêu, tác giả của “Bạch Đặng Giang Phú” cũng đã từng đến đây…

Nhà trưng bày Hóa Châu- dự kiến sẽ ra mắt vào đầu tháng 3 năm 2020

Trải qua năm tháng, với những bể dâu, thăng trầm, thành Hóa Châu cũng lụi tàn theo thời gian và sự tác động của quá trình phát triển theo quy luật tất yếu của lịch sử xã hội. Những giá trị của tầng văn hóa nổi Hóa Châu hoàng kim một thời bị vùi sâu trong lòng đất với bao hoài niệm của chủ nhân sáng tạo ra nó… Chiều - đang ở trên mảnh đất của Hóa Châu xưa- mảnh đất sính lễ của một nàng công chúa, mảnh đất đổi lấy qua mối bang giao nhưng trông cậy nét môi sầu của người thiếu nữ… Đứng chân dưới thành xưa hoang phế nhưng chẳng tìm đâu ra một dấu vương hài! Thông tin tiếp tục hoàn chỉnh Nhà trưng bày hiện vật lịch sử thành Hóa Châu sáng nay có lẽ là tin vui nhất của 2 anh em mình, anh Đào Lý nhỉ! Dẫu biết rằng vẫn còn rất nhiều việc khác cần phải làm nữa nhưng dù sao thế là vui rồi. Có như vậy thì một Hóa Châu oai hùng của lịch sử sẽ không bị lãng quên - và cái cảm giác mắc nợ nhẹ nhàng hơn 1 chút, và nhẹ lòng hơn khi nghĩ về Hóa Châu xưa